Rodzaje szczypiec ręcznych

Witam
Dzisiejszy artykuł dotyczyć będzie rodzajów, budowy i właściwości szczypiec ręcznych. Są to narzędzia, obok młotków i śrubokrętów najczęściej wykorzystywane w wszelkiego rodzaju pracach .

 Szczypce są zaprojektowane zgodnie z zasadą dwuramiennej dźwigni, która umożliwia zamienić niewielką siłę zacisku na wyraźnie większą siłę, która pojawia się na szczękach i umożliwia efektywne ściskanie lub przecinanie.

Siła pojawiająca się na szczękach, a która powoduje ruch zaciskający podczas zamykania rękojeści, wzrasta wraz ze współczynnikiem przełożenia dźwigni. Jeżeli konieczne jest uzyskanie znacznej siły zacisku, odległość od rękojeści do podparcia - nitu łączącego musi być większa, a odstęp od złącza do szczęk lub ostrzy musi być tak mała, jak to tylko możliwe.

Nie we wszystkich wypadkach jest to warunek podstawowy. Przykładowo w narzędziach przeznaczonych dla elektryków i elektroników, ważne jest przystosowanie tych narzędzi do pracy w trudno dostępnych miejscach, lub ergonomia rękojeści.

Pierwsze szczypce zaczęto wytwarzać w drugim tysiącleciu p.n.e.. Czyli do czasu kiedy ludzie rozpoczęli wytapiać. Szczypce używali kowale i smolarze. Kowalom pozwalały na przenoszenie rozgrzanych do czerwoności żelaznych elementów. Hutnikom na wyciąganie tygli z dymarek i zlewaniu stali do  form.
Forma współczesnych szczypiec nie różni się prawie wcale od tych używanych w czasach starożytnych.

Liczba rodzajów szczypiec wzrastała wraz z rozwojem techniki, a później w związku z wykorzystaniem na skalę masową maszyn. Obecnie wyróżnia się 100 różnych popularnych typów szczypiec. Liczba szczypiec wysoko wyspecjalizowanych wciąż rośnie. Naturalnie takie specjalistyczne narzędzia sporadycznie pojawiają się w sprzedaży. Z reguły są one robione ewentualnie przerabiane z standardowych szczypiec i przystosowane do szczególnych operacji. Wytwarza się je w bardzo małych partiach, sięgających czasami kilkadziesiąt sztuk.
Czołowymi producentami w Europie są Knipex, Wiha, Bahco, Gedore, NWS, Facom, Wera, Stanley, Irvin w Polsce Kuźnia, Juko.

Podstawowy podział szczypiec:

Ze względu na kształt szczęk.
Występują trzy podstawowe kształty (w przekroju poprzecznym) szczęk: płaskie, półokrągłe i okrągłe. Spotkać można także  indywidualne kształty do szczególnych zastosowań.
Ze względu na zastosowanie:

Szczypce tnące (szczypce boczne, szczypce czołowe, obcęgi do usuwania gwoździ ). Mają różnego rodzaju krawędzie tnące, bardzo ostre ( ostrza bez skosu ) dla elektroników do cięcia drucików miedzianych, do cięcia półproduktów z plastiku z wtryskarek. Ostrza ze skosem do standardowych zastosowań i i ostrza o dużym kącie do cięcia elementów stalowych.

Szczypce zaciskające, szczypce płaskie, szczypce do rur , szczypce samozaciskowe o różnych kształtach szczęk.

Szczypce uniwersalne, używane zarówno do cięcia, jak i zaciskania. Są to prawdopodobnie najbardziej popularne narzędzia. Z reguły ich szczęki mają licząc od nita mocującego: ostrza tnące, kształtowe zębate wcięcia do mocowania elementów okrągłych. A na końcu dwie płaskie zębate powierzchnie do płaskich elementów. Występują jako: szczypce uniwersalne, szczypce tnące wydłużone, szczypce radiowo-telefoniczne.

Szczypce składają się z trzech podstawowych elementów:

1 Dwóch rękojeści którymi łapie się narzędzie. Rękojeści powinny być zaprojektowane zgodnie z zasadami ergonomii, tak aby praca szczypcami była bezpieczna i wygodna dla dłoni.

2 Trzpienia łączącego, czyli osi szczypiec. Złącze nie może mieć żadnych luzów, i jednocześnie nie może być mocno spasowane. Jednocześnie przy otwieraniu i zamykaniu jedną ręką, nie może stawiać oporów. Przeważnie są to nity o specjalnej konstrukcji lub specjalnie profilowane śruby z nakrętką samokontrującą.

3 Główki ze szczęką zaciskającą i ostrzem tnącym. Krawędzie główki powinny być precyzyjnie oszlifowane do odpowiedniego kształtu.

Ze względu na kształt ostrza wyróżniamy:
Szczypce boczne. Jest to  rodzaj szczypiec tnących, których krawędź tnąca jest równoległa do linii ramion i znajduje się blisko brzegu szczypiec. Jest to bardzo szeroka grupa narzędzi o zróżnicowanej długości, różnym kształcie i ostrzach dostosowanych do cięcia w różnych warunkach.

Szczypce środkowe, zapewniają dużą stabilność i trwałość ostrzy - duży kąt ostrza, co skutkuje wysoką wydajnością cięcia. Mają mniejszą precyzję cięcia i wymagają większych nacisków.
Szczypce tnące czołowe oraz kątowe używane są wtedy, kiedy dostęp do przecinanego elementu jest ograniczony. Krawędzie tnące są prostopadłe lub nachylona pod kątem do ramion. Mogą być także użyte w sytuacji, kiedy zależy nam aby drut został przycięty blisko jakiejś powierzchni.

Wszystkie szczypce są odkuwane ze stali stopowej lub niestopowej Produkowane szczypce wykonuje się z odkuwek i odpowiednio obrabia. Zwykłe szczypce produkuje się zestali chromo wanadowej lub stali narzedziowej stopowej.Sposób produkcji opisany w oddzielnym artykule.

I na koniec temat czasami pomijany - okładziny szczypiec.
Rękojeści muszą za każdym razem spełniać podstawowe zasady ergonomii i funkcjonalności.
Wyróżniamy rękojeści stalowe i z różnego rodzaju tworzyw.
Stalowe rękojeści to nic innego jak odpowiednio obrobione ramiona pomalowane lub galwanizowane.
Okładziny z tworzyw pełnią funkcję identyfikacyjną, ergonomiczną i zabezpieczającą -znaczek 1000V.
Do prac pod wysokim napięciem zawsze należy stosować narzędzia z certyfikatem 1000V spełniającym normy bezpieczeństwa wg norm IEC 60900, DIN EN 60900, VDE0680.

Dla zapewnienia bezpieczeństwa i powtarzalności jakości, szczypce są badane na różne sposoby. Rodzaje testów zaczerpnięte ze strony http://narzedziatechnika.pl/

Testy obejmują:

Wytrzymałość dialektryczna
Wszystkie szczypce są testowane indywidualnie. Wszystkie produkty ze znakiem  zostały sprawdzone pod napięciem 10 000 V AC. Po teście dopuszczone do obrotu pod napieciem 1000 V AC. Daje to 10-krotny margines bezpieczeństwa.

Testy na odporność izolacji
Po zanurzeniu w wodzie na 24 h i testuje pod napięciem 10000V przez 3 minuty. Jednocześnie wyznaczane są wszystkie przecieki prądu. Pozwala to wyeliminować możliwość przeskoku iskry z izolacji na nieosłoniętą główkę szczypiec lub możliwość przebić.

Testy materiału izolacyjnego
Pod naciskiem 20 N, w temperaturze +70o C i pod napięciem 5 000 V AC rękojeści poddawane są testowi na dielektryczne przebicie izolacji.

Testy rękojeści
Badanie jest wykonywany w temperaturze -25o C. Materiał, z którego wykonano izolację zachowuje twardość potrzebną do przyjęcia uderzenia przyrządu testowego bez pęknięć i rys.

Testy na przyleganie
Testowanie przylegania materiału, z którego sporządzono okładzinę, ma na celu wykazanie trwałej przyczepności izolacji do narzędzia. Badanie polega na poddawaniu szczypiec sile nacisku 500 N przez 168 h w temperaturze +70o C.

Test palności
Mały wskaźnik palności izolacji likwiduje ryzyko pożaru.